Hoe ziet empowerment eruit voor de kanszoekende buddy?

In een vorige blogpost schreef Eva Wuyts over de verwachtingen die kanszoekende buddy’s hebben in het prille begin van het buddytraject. Er viel te lezen dat kanszoekende buddy’s nauwelijks praktische hulp en ondersteuning verwachten. Een menselijke interactie, vriendschap en erkenning, worden daarentegen wel verwacht. Zijn deze verwachtingen realistisch? Vorig jaar onderzocht ik verschillende buddytrajecten die al een jaar of langer lopen. Hoewel elk traject uniek is, merkte ik grote overeenkomsten op in de effecten die werden ervaren door de kanszoekende buddy’s.

front

Met het buddyproject wil ATK mensen in kansarmoede versterken om de regie van hun leven opnieuw zelf in handen te nemen. Of anders, ATK ondersteunt mensen in kansarmoede doorheen hun empowermentsproces. Prachtig woord, empowerment, maar wat betekent dit concreet? In Vlaanderen grijpen we naar de breed aanvaarde definitie van professor Tine Van Regenmortel. Deze luidt als volgt:

“Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie.”

Deze definitie toont aan dat empowerment op verschillende niveaus plaatsvindt. Op micro (individu), meso (organisatie) en macroniveau (gemeenschap). Het ATK buddyproject focust zich op het versterken van individuen, dit wordt ook psychologisch empowerment genoemd (daarnaast bouwen we langzaam aan een beweging om ook op macroniveau de structurele oorzaken van (kans)armoede aan te pakken). Volgens de empowermenttheorie kan psychologisch empowerment onderverdeeld worden in drie componenten, zoals hieronder aangegeven.

psychemp

Hoewel deze theorie reeds een duidelijker kader schept, blijft empowerment moeilijk vertaalbaar naar de praktijk. Om te weten te komen hoe kanszoekende buddy’s bij ATK empowerment ervaren en wat voor hen de effecten van het buddytraject zijn, heb ik vorig jaar acht buddykoppels bevraagd. De koppels waren al minstens een jaar samen op stap en hadden reeds stappen gezet in het empowermentsproces. Dit maakte het mogelijk om na te gaan hoe empowerment zich concreet uit.

Uit het onderzoek kwamen verschillende soorten resultaten voort die goed aansluiten bij de drie componenten waaruit psychologisch empowerment bestaat (klik op de balken hieronder voor mee info).

[accordion animation=”” style=”dark” openall=”yes”][accordion_toggle title=”Intrapersoonlijke component” icon=”no”]

“Ik had op den duur geen krachten meer, mijn draagkracht was over eigenlijk omdat ik constant met die kinderen bezig was. Ik had geen tijd voor mijn eigen, dus mijn draagkracht was gewoon op eigenlijk. En met die buddy eigenlijk, krijg ik meer draagkracht om er weer tegenaan te gaan.”

Op intrapersoonlijk gebied percipieerden de deelnemers resultaten die onder vier aspecten konden worden verdeeld: (1) zich goed voelen, (2) geloof in eigen krachten, (3) geloof in eigen invloed op de omgeving en (4) wil om dingen aan te pakken. Bij deze aspecten viel op dat haast alle deelnemers zich beter voelen door het buddyproject. Ook het geloof in eigen krachten en het (her)winnen van zelfvertrouwen gelden als een vaker terugkomend resultaat van hun traject. Slechts enkele deelnemers ervaarden ook opnieuw invloed te hebben op de omgeving. Tenslotte werden vooral bij het motivationele aspect mooie resultaten bereikt. De deelnemers krijgen weer zin in het leven, zin om zaken aan te pakken of dingen te doen. Deze motivatie is een noodzakelijke vereiste om over te gaan tot acties. Al deze aspecten blijken ook nauw verweven met elkaar.[/accordion_toggle]

[accordion_toggle title=”Interpersoonlijke component” icon=”no”]

Mijn buddy leert mij ook heel veel, hé. Dingen die ik vroeger wel wist, maar door geen contact met mensen meer te hebben, je wordt mens-arm, gevoelloos, je weet niet meer hoe je met mensen moet spreken… Zo zijn die dingen teruggekomen. Bijvoorbeeld, mijn buddy velt niet meteen een oordeel. Ik deed dat wel. Op een gegeven moment doe je dat wel omdat je dat niet meer kent.”

De aangehaalde resultaten met betrekking tot de interpersoonlijke component kunnen eveneens in vier thema’s worden opgedeeld: (1) maatschappelijke mogelijkheden, (2) andere normen, waarden, leefwijzen en denkbeelden, (3) mobiliseren van bronnen en (4) vertrouwen in anderen en in de samenleving. De meest opvallende resultaten kwamen aan bod bij ‘andere waarden, normen, leefwijzen en denkbeelden’ en bij ‘vertrouwen in anderen’. Zo leerden de deelnemers iets ‘anders’ kennen dan wat zij gewoon zijn. Ze nemen veel zaken over van de buddy. Daarnaast helpt het buddyproject de deelnemers om terug anderen te vertrouwen. De langdurige ervaringen met armoede en sociale uitsluiting resulteerden bij vele deelnemers in het verlies van vertrouwen. Dankzij het traject wordt het vertrouwen in een nabije medemens herwonnen. Vertrouwen verwerven in de samenleving blijkt echter nog moeilijk.[/accordion_toggle]

[accordion_toggle title=”Gedragscomponent” icon=”no”]

Ik denk dat ik, ik blijf al veel meer van den drank af dan voor ik met mijn buddy contact had. Alhoewel, ik durf nog weleens een pintje drinken, maar da’s dan meestal in de zomer ofzo of met de feestdagen, maar tussendoor. Dat is niet meer. Voordien was dat twee bakken op een weekend, gemakkelijk…”

Tot slot kwamen uit mijn bevragingen vijf resultaten naar voren die we kunnen onderbrengen bij de gedragscomponent: (1) buitenkomen, (2) zichzelf verzorgen, (3) ontwennen, (4) beslissingen maken in het netwerk en (5) stappen zetten richting (vrijwilligers)werk. Vooral het buitenkomen is een belangrijk resultaat voor de deelnemers. Het is ook belangrijk om terug aansluiting te vinden bij de samenleving, wat als een voorwaarde wordt gesteld voor adequate armoedebestrijding. Een andere vaststelling is dat de helft van de deelnemers bij aanvang van het traject te kampen had met een verslavingsproblematiek. Tijdens het traject werden grote stappen in ontwenning gezet. Dit sluit aan bij het ‘leren kennen van andere leefwijzen’ dat in de vorige alinea werd besproken. Een nieuwe kijk leidt blijkbaar ook tot concrete gedragsverandering.[/accordion_toggle][/accordion]

Dit zijn de meest significante resultaten die uit het buddyproject voortkomen. Het zijn vooral ‘zachte resultaten’, resultaten die het dagelijkse leven in armoede aangenamer maken, maar die weinig aan de situatie zelf veranderen. Deze zijn erg belangrijk en stimuleren op termijn de ‘harde resultaten’. Dit zijn de duidelijk meetbare (lees: zichtbare) resultaten. Hoewel geen van de bevraagde buddykoppels al twee jaar bezig was, konden ook zulke resultaten worden vastgesteld. Vaker buitenkomen, (terug) deelnemen aan de samenleving en de waargenomen veranderingen in gedrag zijn hier voorbeelden van.

In mijn onderzoek vroeg ik de buddy’s ook hoe deze resultaten precies tot stand kwamen. Hoe komen deze resultaten tot stand, welke processen liggen hier aan de basis? En wat is de rol van de buddy doorheen deze empowermentsprocessen? Dit vertel ik graag in een volgende blogpost.

– Saan Van Elsen, medewerker buddy operations ATK

 

Gerelateerde artikels

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

En mis geen enkel verhaal van ArmenTeKort

Share on facebook
Deel op Facebook
Share on twitter
Deel op Twitter
Share on linkedin
Deel op Linkedin
Share on whatsapp
Deel op Whatsapp

Gelukkig zijn er mensen zoals u

Naar een samenleving zonder kansarmoede

Met één klik. Tussen twee mensen.

Kansrijke en kansarme stadsgenoten met elkaar verbinden. Dat is de essentie van onze werking. Ze gaan samen op stap en worden vrienden, buddy’s. Vanuit die klik ontstaan er nieuwe kansen.

We leren je graag kennen op één van onze volgende sessies:

Geen evenementen gevonden!
Meer laden
Geen evenementen gevonden!
Meer laden

Samenbergop zoeken 30 buddy’s voor een traject van twee jaar. Ze maken duo’s van kanszoekende en kansbiedende inwoners uit Wetteren en randgemeentes.

Meer info & inschrijven