De afgelopen jaren gingen heel wat buddy’s een tweejarig traject aan met een stadsgenoot in kansarmoede. Veel vrijwilligers omschrijven die nieuwe relatie vervolgens als een eye-opener vol levenslessen. Want door iemand onvoorwaardelijk te steunen, leer je ook heel wat bij over je eigen perspectief en de wereld om je heen. Beschouw je jezelf al als een ruimdenkende persoon met een uitgebreid wereldbeeld? Wanneer je op nieuwe plaatsen komt en nieuwe mensen leert kennen, besef je plots dat je al die jaren toch wat in een bubbel leefde. Geen coronabubbel, maar een middenklassebubbel.
Hieronder lees je welke acht levenslessen buddy’s vaak aanhalen tijdens of op het einde van hun traject.
1. Kansarmoede betekent een ongelijke start
In succesvolle periodes is het gemakkelijk om onszelf op de borst te kloppen voor die fortuinlijke omstandigheden. Want we hebben er jarenlang voor gestudeerd, gewerkt of geploeterd. Maar sommigen beginnen al heel jong aan een eigen leven met minder kansen. Dan heb je nog wat meer in te halen. Zo kwam Miranda als dertienjarige alleen naar België om bij haar oudere zus te wonen, haar ouders bleven in Kroatië. Ze kwam als tiener al snel in contact met foute vrienden. Tien jaar later kan ze haar verhaal kwijt bij haar buddy Roos en heeft ze meer interimjobs.
Buddy Roos: “Foute vrienden, moeilijke relaties: die zijn niet abnormaal in die omstandigheden. Niet te hard zijn voor jezelf. De toekomst ligt nog voor jou en je leert ook veel uit elke negatieve ervaring.”
2. Je eigen hindernissen zijn relatief
Veel buddy’s geven aan dat ze eigen ongemakken of tegenslagen na hun buddyschap met andere ogen bekijken. Zo ook voor Evy. Zij leerde veel uit haar buddyschap met Steven – die indertijd aan een verslaving leed.
Buddy Evy: “Ik kon me soms verliezen in kleine dingen. Steven wees me erop dat ik me toch geen zorgen moest maken. De zon gaat morgen weer op en dan is alles weer beter, zei hij. Hij heeft me geleerd dat ik de lat wat minder hoog moet leggen voor mezelf.”
3. Je wereldbeeld kan je steeds verder verruimen
Je wereldbeeld en ervaringen met anderen zijn nooit ‘af’. Als we ons openstellen voor nieuwe ervaringen, mensen of plaatsen, kleuren we ons totaalplaatje weer wat meer in. Het theoretisch kader rond vooroordelen en wereldbeeld komt ook aan bod in de workshop Onbevooroordeeld kijken en vertrouwen opbouwen. Zo leerde buddy Ella bij over Afrikaanse culturen via Francesca en maakte Hans kennis met de Islam via zijn buddy Wasil.
4. Gedeelde smart is halve smart
Buddy’s merken vaak dat het voor de stadsgenoot in kansarmoede enorm helpt om je zorgen even te delen. Je kijkt anders tegen de toekomst aan als je je tegenslagen niet opkropt. En dat is natuurlijk volledig wederzijds:
Buddy Ella: “Iedereen sukkelt wel met iéts. Bij Francisca kan ik even goed ventileren en mijn zorgen even vergeten.”
Buddy Francesca: “Dankzij onze afspraakjes ben ik echt opengebloeid.”
5. Dankbaarheid > sociale vergelijking
Wie in de middenklasse opgroeit, heeft daarom geen geprivilegieerd gevoel, want je beste vrienden en collega’s hebben ongeveer hetzelfde als jou. Je buren wonen in hetzelfde type huis. Zo leven we allemaal in onze bubbel. En mensen met een mooiere auto of luxedingen, vallen meer op in het straatbeeld of in de media. Volgens de sociale vergelijkingstheorie kunnen we het (opwaarts) vergelijken moeilijk laten. Wanneer je afspreekt met iemand die in kansarmoede leeft, besef je dat je eigenlijk met je gat in de boter gevallen bent en dat jezelf met anderen vergelijken onzinnig is. Dankbaarheid levert veel meer geluk op.
6. Elke mens beschikt over opvallende krachten
In de workshop Krachten ontdekken train je als buddy al hoe je in moeilijke leefsituaties ook iemands krachten kan oplijsten, in plaats van alleen de valkuilen van die persoon. Dat is een belangrijk begin om iemand te steunen vanuit gelijkwaardigheid. Zo kan die vol moed naar de toekomst kijken, in plaats van alleen maar kritiek te horen van vrijwilligers of hulpverleners. En heel vaak schitteren bepaalde krachten van mensen in kansarmoede, omdat ze dagelijks uitdagingen overwinnen. Misschien is jouw buddy wel inventief om een centje bij te verdienen, heel zorgzaam met de kinderen of creatief met budgetvriendelijke oplossingen? Sommige buddy’s in kansarmoede bij ArmenTeKort hebben ook een groot sociaal netwerk. Of ze zetten zich in als vrijwilliger vanuit een empathie voor lotgenoten.
Marion: “Mijn buddy Patrick doet me versteld staan met zijn doorzettingsvermogen, na alles wat hij al meemaakte in zijn leven.”
7. Vertrouw anderen als je vertrouwen wil winnen
Net zoals een eerste date, geeft een eerste kennismakingsgesprek een buddyduo vaak zenuwen, omdat je jezelf kwetsbaar opstelt en niet altijd de eerste stap durft zetten. In de opleiding komt aan bod hoe het vaak zes maanden duurt om als buddyduo een vertrouwensband op te bouwen. Wanneer gaat de bal dan aan het rollen in die relatie? Veel buddy’s geven aan dat ze ook iets van zichzelf moesten tonen om een gelijkwaardige relatie te bekomen.
Buddy Evy: “Bij de start van het buddyschap was ik diegene die belde, naar hem toe ging en luisterde. Na een half jaar zei Steven hoe vreemd het was dat hij zo weinig van mij wist. Toen heb ik ook open kaart gespeeld waarna onze relatie dieper en gelijkwaardiger aanvoelde.”
8. Armoede kan iedereen treffen
Door de coronacrisis besefte de maatschappij hoe ook veel werkende mensen met een flexibel statuut maar één crisis verwijderd zijn van een bezoekje aan het OCMW. Een scheiding, gezondheidsproblemen, een virus: buddy’s zien vaak van dichtbij hoe fragiel gunstige levensomstandigheden zijn.
Levenslessen ontstaan in de praktijk
Daarom is ons doel als buddywerking ook zo ambitieus: duizenden buddy’s werven tegen 2023.
Zo overwinnen we samen kansarmoede: met één klik, tussen twee mensen.
Welke levenslessen ervoer jij als buddy? Laat het ons weten in het reactieveld hieronder.
Zelf zin om buddy te worden?
Kom zeker eens langs op een infosessie.
